Op 15 februari 2024 verloor Aalst één van zijn grootste muzikale talenten. Kristiaan Van Ingelgem was organist, componist én stadsbeiaardier van Aalst. Hij heeft honderden leerlingen zijn liefde voor klassieke muziek bijgebracht, waaronder ook zijn drie kinderen Maarten, Pieter en Tineke. Zij organiseren nu samen met Koen Uvin, Peter Thomas en BachPlus twee huldeconcerten om hun vader en zijn werk te eren. Wees erbij op 2 juni in de Sint-Martinuskerk in Aalst of op 8 juni in de Sint-Egidiuskerk in Sint-Gillis-Dendermonde, de geboortestad van Kristiaan.

 

 

 

 

 

 

 

Kristiaan is net geen tachtig jaar geworden. Hoe mogen we hem ons herinneren?

Maarten Van Ingelgem    Spiritueel in alle betekenissen van het woord: geestig, spitsvondig qua humor, altijd geïnspireerd (maar ook inspirerend), een muzikale speelvogel… En in zijn religieus getinte composities slaagde hij erin de geest van de eeuwigheid te vatten, wat een grote diepgang aan deze werken gaf. Soms kwamen die aspecten samen, zoals wanneer hij in de sortie aan het einde van een huwelijksmis Vogeltje, gij zijt gevangen verweefde.

Wat is zijn erfenis? Wat heeft hij betekend voor Aalst?

Koen Uvin    Kristiaans betekenis voor de stad Aalst is immens. Niemand heeft de soundscape van de stad zo erg beïnvloed als Kristiaan. De deuntjes die je de afgelopen decennia door de beiaard hoorde spelen waren haast allemaal composities of bewerkingen van Kristiaan. Zo kroop hij onbewust onder de huid van elke Aalstenaar die over de Grote Markt wandelde. Maar er is veel meer. Als organist van de Sint-Martinuskerk heeft hij het orgel in Aalst op de kaart gezet. Kristiaan organiseerde er orgelconcerten op het grote orgel. Hij verzorgde telkens zelf een concert en inviteerde toporganisten uit binnen- en buitenland. Ik ben zelf één van de vele Aalstenaars die de liefde en passie voor het orgel dankzij Kristiaan hebben opgedaan. En als componist stond Kristiaan gewoon compleet ten dienste van de stad. Hij componeerde voor grote stedelijke vieringen zoals het Dirk Martensjaar in 1973, maar ook voor plaatselijke koren en voor Aalsterse verenigingen. Kristiaan was gedurende een halve eeuw niet minder of meer dan een spilfiguur in het muzikale leven van onze stad. In de achttiende eeuw zou men hem een 'cantor' genoemd hebben.

De deuntjes die je de afgelopen decennia door de beiaard hoorde spelen waren haast allemaal composities of bewerkingen van Kristiaan.

Wat staat er op het programma? Enkel zijn eigen composities?

Koen Uvin   Ja, hoofdzakelijk eigen composities, met een beetje Bach ertussen, wat Kristiaan zeker zou geapprecieerd hebben. We zagen ons voor de samenstelling van het programma geconfronteerd met een bijzonder probleem want, hoe kan je Kristiaan Van Ingelgem een eerbetoon brengen wanneer er momenteel geen passend orgel voor zijn muziek voorhanden is? Maar dat bleek een schijnprobleem want Kristiaan componeerde naast orgelwerken ook vocale muziek, kamermuziek voor de meest uiteenlopende bezettingen, toneelmuziek, liederen tot en met bewerkingen van liederen van Wannes Van de Velde. Er was dus meer dan keuze genoeg voor BachPlus om een programma samen te stellen met deze vrijwel onbekende composities. Ik ben ervan overtuigd dat het voor de concertbezoekers een bijzonder concert wordt dat een verrassende en caleidoscopische blik zal bieden op het oeuvre van Kristiaan. Voor BachPlus, dat de mensen kennen van hun hoogstaande Bachvertolkingen in de Jezuïetenkapel, wordt het ook een heel apart evenement waar wij naar uitkijken.

Wat speelde en hoorde hij zelf graag?

Maarten Van Ingelgem    Als improvisator was hij een muzikale kameleon. Je kon hem vragen om op een bepaald thema in de meest uiteenlopende stijlen te improviseren: van vroege polyfonie, over Mozartiaans classicisme tot hedendaagse componisten als Olivier Messiaen. Maar hij had toch een opvallende voorliefde voor het laat-romantische repertoire en meer bepaald voor de kleurrijke harmonieën van Sergei Rachmaninov, aan wie hij Stad van Hoop (en Glorie) opdroeg. Deze compositie, meteen ook een eerbetoon aan onze stad, schreef hij voor acht handen aan één piano, om samen met ons, zijn drie kinderen, te kunnen uitvoeren.

Wat is je eigen favoriete compositie van hem?

Koen Uvin    Dat is een bijzonder moeilijke vraag. Voor mij zijn de mooiste werken van Kristiaan de werken die niet meer bestaan. Dat klinkt als een boutade maar zo bedoel ik het niet. Kristiaan was een bijzonder getalenteerd improvisator en had de gewoonte om in zijn orgelrecitals telkens een of meerdere improvisaties in te lassen. Of hij improviseerde na de hoogmis in de Sint-Martinuskerk. Kristiaan vond de muziek uit op het moment dat hij ze uitvoerde. Hij was een absoluut meester in deze aloude maar uitstervende improvisatiekunst. Kristiaans rijke muzikale fantasie bleef zelfs in de meest strenge muzikale vormen en stijlen sprankelend en boeiend, wat ik zeer bewonderde. Jammer genoeg is elke improvisatie vluchtig en vergankelijk. Maar gelukkig bestaan er toch een beperkt aantal opnamen van.
Als ik een werk zou moeten kiezen dat nog bestaat, dan ga ik voor Te lucis ante terminum. Dat is een orgelwerk gebaseerd op een Gregoriaanse melodie waarin men God om bescherming vraagt wanneer de nacht valt. Kristiaan wist die pre-nachtelijke sfeer van verstilling en rust in rijke harmonieën en met een enorme economie aan muzikale middelen op een meesterlijke manier te vatten. 

Hij was een absoluut meester in deze aloude maar uitstervende improvisatiekunst. 

Maarten Van Ingelgem    Zijn Te Deum voor soli, koor en orkest uit 1989, geschreven ter gelegenheid van 30 jaar Schola Cantorum Cantate Domino. Het ontstaan daarvan was voor mij als kind een belevenis. Mijn vader componeerde tot 's avonds laat aan de piano, die vlak naast de kamer stond waar mijn broer en ik sliepen. Toen de orkestpartituur klaar was hielpen we thuis allemaal met knippen en plakken om er aparte partijen van te maken voor de verschillende instrumenten. Dat gebeurde gewoon aan onze eettafel, heel ambachtelijk dus, in een tijd vóór er muzieknotatieprogramma’s bestonden die dit soort klus in een paar minuten tijd klaren. En dan het resultaat horen klinken in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel, machtig! Misschien niet toevallig dat ik in die periode zelf ben beginnen componeren.

Het worden ongetwijfeld prachtige, hartverwarmende en inspirerende concerten. We zijn er graag bij en hopen dat de kerk gevuld is met vele muziekliefhebbers voor dit mooie eerbetoon.